Rozdział 5: Uznawanie kwalifikacji zawodowych

Specjaliści z kwalifikacjami zawodowymi lub akademickimi mają prawo do porównania i ocenienia własnych kwalifikacji z niemieckim dyplomem. Ponieważ na niemieckim rynku pracy dyplomy i kwalifikacje są kluczowe dla szans na zatrudnienie i odpowiednią zapłatę, uznanie dyplomów i kwalifikacji powinno być głównym elementem starań o dobrze płatną pracę.

W zawodach regulowanych (niezależnie od kraju wykształcenia) uznanie jest niezbędne. Przykłady zawodów regulowanych: zawody medyczne (z wyjątkiem czynności pomocników), adwokat, nauczyciel, wychowawca lub inżynier. Lista wszystkich zawodów regulowanych w Niemczech znajduje się tutaj.

W procedurze uznania sprawdza się, czy kwalifikacje zawodowe są porównywalne z niemieckim zawodem odniesienia. W ten sposób sprawdzana jest równoważność. Właściwa instytucja uwzględnia przy tym dokumentację (np. dyplomy, egzaminy, program kształcenia itd.).

Znaczenie ma również doświadczenie zawodowe. Procedury uznania są przeprowadzane przez różne instytucje w Niemczech, odpowiedzialne za uznawanie kwalifikacji zawodowych. Decydujące znaczenie ma dany zawód. Właściwa instytucja wskazana jest w wyszukiwarce uznawania, dostępnej w wielu językach.

PRZYKŁAD: aby dowiedzieć się, czy i gdzie może zostać uznane wykształcenie w kierunku wychowawcy, należy w wyszukiwarce uznawania podać swój zawód. Tutaj zawarte są najważniejsze informacje o tym, czy dany zawód jest regulowany, czy nie, jakie są wymagania dla zawodu w Niemczech oraz jakie należy uzyskać wykształcenie. Wyszukiwarka uznawania kieruje również do instytucji, w której można złożyć wniosek o stwierdzenie równoważności dla zawodu.

Wiele zawodów w Niemczech można wykonywać bez uznanych kwalifikacji, są tak zwane zawody nieregulowane. Do zawodów nieregulowanych zaliczają się w Niemczech wszystkie zawody, w których kształcenie odbywa się w systemie dualnym (szkoła zawodowa i kształcenie w zakładzie).

Obecnie jest to około 330 zawodów. Dla zawodów nieregulowanych formalne uznanie nie jest niezbędnym wymogiem do podjęcia pracy. U pracodawcy można zgłosić swoją kandydaturę bezpośrednio jako instalator, mechanik samochodowy lub handlowiec przemysłowy.

O równowartości z niemieckim świadectwem szkolnym do celów zawodowych decydują instytucje uznające świadectwa krajów związkowych, które można sprawdzić w bazie danych anabin. Za uznawanie świadectw szkolnych w celu dopuszczenia do szkół wyższych odpowiedzialne są z reguły szkoły wyższe. W przypadku uzyskania za granicą dyplomu szkoły wyższej można zlecić ocenę świadectwa centralnej instytucji edukacji zagranicznej (ZAB)  i otrzymać ocenę, z jakim niemieckim dyplomem szkoły wyższej jest on porównywalny. W ten sposób możliwe jest nie tylko znacznie szybsze , lecz również odpowiadające kwalifikacjom rozpoczęcie pracy. Do uznania wyników na studiach i egzaminów z reguły odpowiedzialna jest szkoła wyższa, do której dana osoba chce być przyjęta. Wyjątek stanowią kierunki studiów kończące się egzaminem państwowym i uznawane przez poszczególne urzędy egzaminacyjne w krajach związkowych. Oceniają one, na jakim poziomie mogą być kontynuowane studia w Niemczech.

Pierwszym punktem kontaktu są sekretariaty studentów szkół wyższych oraz Niemiecka Centrala Wymiany Akademickiej (DAAD), doradzająca również w kwestiach magisterskich i doktoranckich.

Szczegółowe informacje o poszczególnych procedurach uznawania na uniwersytetach i w szkołach podane są tutaj.

Obszerne i dostosowane do profilu informacje o różnych zasadach i procedurach uznawania zawodowego w Niemczech zawiera portal „Uznawanie w Niemczech” . „Wyszukiwarka uznawania” na tym portalu zapewnia prowadzenie kroku po kroku przez procedurę uznawania. Ponadto znajdują się tutaj obszerne informacje na temat najważniejszych kwestii, takie jak:

• Jak mogę znaleźć swój zawód referencyjny?
• Gdzie dowiem się, czy mój zawód jest regulowany?, czy nie?
• Gdzie mogę znaleźć poradnie?
• Jak przebiega procedura uznania?
• Co zrobić, jeśli nie uzyskam uznania?